استپر موتور خودرو و وظایف آن
در موتورهای انژکتوری که دریچه گاز آنها سیمی است، زمانی که پدال گاز را فشار نداده اید میزان هوای وروی توسط مجرای کنار گذر کنترل می شود. وظیفه کنترل جریان هوای از مجرای کنار گذر به عهده قطعه ای به نام موتورمرحله ای یا همان استپر موتور(Stepper motor) می باشد.
میزان و زمان باز و بسته بودن این مجرای کنار گذر بوسیلۀ موتور پلهای و با دستور ECU کنترل میشود، تا در شرایط زیر وظیفۀ کنترل دور موتور و آلودگی را برعهده داشته باشد:
1- کنترل دور موتور و آلودگی در حالت دور آرام
2- کنترل دور موتور در وضعیت دورآرام، هنگام استفاده از کولر، فرمان هیدورلیک، افزایش بارالکتریکی بر روی آلترناتور(دینام) و غیره.
3- کنترل میزان هوای ورودی به موتور، هنگامی که راننده به طور ناگهانی پای خود را از روی پدال گاز برمیدارد و نهایتاً کنترل آلایندگی.
1- هوای عبوری از فیلتر هوا 2- دریچۀ گاز 3- هوای ورودی به موتور
4 – استپرموتور 5- دور موتور 6- دمای مایع خنک کننده
7- اطلاعات مربوط به موقعیت دریچۀ گاز
عملکرد استپر موتور
از بین دستگاههایی که وظیفۀ کنترل مجرای کنارگذر را برعهده دارند موتور پلهای یا استپر موتور، در موتورهای امروزی بیشترین کاربرد را داشته و از این رو به بررسی مختصر آن پرداخته میشود.
استپر موتورهایی که در موتور خودرو مورد استفاده قرار میگیرند معمولاً دارای 200 مرحله بوده و هر مرحله از چرخش محور آن باعث حرکت طولی 04/0 میلیمتری نوک مخروطی آن میشود، بنابراین در 200 مرحله، نوک مخروطی استپر موتور به اندازۀ 8 میلیمتر به سمت عقب یا جلو حرکت طولی نموده و مجرای کنارگذر را باز یا بسته میکند.
استپر موتور پالسهای 12 ولتی خود را از ECU دریافت میکند و ECU با توجه به نیاز به افزایش یا کاهش هوای عبور از مجرای کنارگذر جای مثبت و منفیهای بالشتکهای استپر موتور را تعویض مینماید.
مقاومت هر کدام از سیمپیچ بالشتکهای استپر موتور حدود 52 اهم میباشد.
در صورت بازکردن استپر موتور و حرکت محور آن و یا تعویض استپر موتور، باید آن را توسط دستگاه عیبیاب و یا به صورت دستی با توجه به دستورالعمل سازنده ریتایم نمود.
بررسی عوامل خرابی :
استپر موتور یک قطعه مصرفی در خودرو می باشد که با توجه به افزایش قطعات بی کیفیت در بازار شاهد خرابی زود هنگام این قطعه می باشیم.
از عواملی که بر خرابی این قطعه تاثیر دارد کثیف شدن سری و شفت خروجی استپرموتور است.
به دلیل تخلیه گاز های چرب محفظه کارتل به هوای ورودی موتور، اصولا کمی چربی در هوای ورودی به موتور وجود دارد از طرفی برای حرکت بهتر شفت در جای خود کمی روغنکاری در این قسمت انجام می دهند که به مرور زمان این روغن به بیرون درز پیدا کرده و با عث چسبیدن گردو خاک به شفت و سری استپر موتور می شود که عدم حرکت و آب بندی مناسب اسپرموتور را به همراه خواهد داشت.
از جمله علل دیگر خرابی استپر موتور میتوان به یخ زدن و گیرپاژ کردن آن در فصل زمستان اشاره کرد که برای برطرف کردن این مورد در برخی خودرو ها از گرمکن دریچه گاز استفاده کرده اند.
یکی دیگر از مواردی که باید در تعمیر و نگهداری قطعات خودرو به آن توجه نماییم عمر مفید قطعات است، استپر موتور نیر از این امر مستثنا نیست. عمر مفیدی که شرکت های سازنده قطعات برای اسپر موتور در نظر میگیرند 50 هزار کیلومتر یا 2 سال است.
بررسی علائم خرابی این قطعه
اصولاً عیب یابی تجهیزات برقی خودرو باید توسط دستگاه دیاگ صورت گیرد اما با توجه به توضیحاتی که در بالا به آن اشاره شد تشخیص خرابی استپرموتور کار سختی نیست که در ریز به آن اشاره شده است.
1-عدم پایداری دور موتور در دورهای آرام
2- خاموش شدن موتور پس از رهاسازی ناگهانی پدال گاز
3- خاموش یا ناپایدار شدن دور موتور در هنگام روشن کردن کولر خودرو یا زیر بار رفتن زیادی آلترناتور(دینام)
توجه داشته باشد در خودرو های جدید که دریچه گاز برقی دارند مدار کنار گذر حذف شده و میزان باز و بسته بودن دریچه گاز با فرمان ECU و توسط دریچه گاز برقی انجام می شود.
مراجع:
کتاب تعمیرکار برق خودرو نوشته صیاد نصیری
کتاب کاربرد الکترونیک و تکنولوژی پیشرفته در خودرو نوشته صیاد نصیری
واحد فنی مجموعه پردیس ماشین
خلیل عالی، کامل و مفید بود
سپاس از نظر شما دوست عزیز