شاید در سالهای گذشته استفاده از گیربکسهای اتوماتیک چندان رواج نداشت و در اکثر خودروها جهت تعویض دنده از گیربکسهای معمولی یا دستی استفاده میشد اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و برطرف شدن مشکلات گیربکسهای اتوماتیک اکثر رانندگان تمایل به استفاده از خودرو های مجهز به گیربکسهای اتوماتیک را دارند.
اولین تفاوت در شکل ظاهری خودروهای با گیربکس اتوماتیک و خودورهای دارای گیربکسهای دستی دست دنده با همان سلکتور دنده آنها میباشد. در گیربکسهای دستی حالتهای مختلف رانندگی با اعداد 1-2-3-4-5 (با توجه به حالتهای گیربکس این اعداد کمتریا بیشتر میباشند) مشخص میشوند و یک حالت برای حرکت خودور به سمت عقب در نظر گرفته شده است که با حرف R نمایش میدهند و در حالت وسط، گیربکس خلاص میباشد اما در گیربکسهای اتومات دیگر خبری از این اعداد نیست و حالتهای مختلف گیربکس با حروف P-D-N-R مشخص میشود. در این مقاله تصمیم داریم به حالتهای مختلف گیربکسهای اتوماتیک و نحوه صحیح تغییر وضعیت آنها بپردازیم.
حالت پارک Parking (P) در گیربکس اتوماتیک
اصولاً اولین حالت سلکتور تعویض دنده گیربکسهای اتوماتیک حالت پارک میباشد که با حرف P نمایش داده میشود. زمانی که میخواهیم خودور را به مدت طولانی در حالت سکون نگه داریم باید سلکتور را در این حالت قرار دهیم. توجه داشته باشید برای این حالت حتماً باید ابتدا خودرو به صورت کامل متوقف سپس ترمز دستی را فعال و بعد از آن این حالت را انتخاب نماییم. برای خروج از این حالت نیز باید ابتدا سلکتور را از این حالت خارج نموده سپس ترمز دستی را خلاص نماییم اهمیت رعایت این ترتیب در سربالایی یا سراشیبیها دو چندان میباشد. در صورت عدم رعایت این مورد ، ممکن است این کار با سختی انجام شود و به گیربکس آسیب وارد شود. مورد دیگر استفاده از این حالت در زمان خاموش کردن خودرو است. بسیاری از خودروها تا گیربکس در این حالت قرارنگیرد روشن یا خاموش نمیشود.
حالت رانندگی Drive (D)
حالت دیگری که برای گیربکس اتوماتیک در نظر گرفته شده است، حالت رانندگی است که با حرف D نمایش داده میشود. زمانی که تصمیم به حرکت داریم از این وضعیت استفاده میکنیم. توجه داشته باشد زمانی که گیربکس را در این حالت قرار دهیم و پای خود را از روی ترمز برداریم بدون گاز دادن خودرو شروع به حرکت میکند. هر چه پدال گاز را بیشتر فشار دهیم خودرو با سرعت بیشتری حرکت مینماید و با توجه به میزان فشرن پدال گاز و شرایط جاده گیربکس به صورت هوشند نسبت دنده مناسب را انتخاب میکند و دیگر نیاز به افزایش دنده با کاهش دنده(معکوس کشیدن) نیست. نکته بسیار مهمی که در استفاده از این حالت باید توجه کنیم عدم فشاردن هم زمان پدال گاز و ترمز است زیرا با این کار فشار روغن در مدارات هیدرولیکی بسیار بالا رفته و امکان آسیب رسیدن به اجزای گیربکس وجود دارد همچنین در صورت توقف طولانی مانند ماندن پشت چراغ قرمز یا ترافیک سنگین نباید در این حالت پای خود را به مدت طولانی روی پدال ترمز قرار دهیم و باید سلکتور دنده را از حالت D خارج و روی وضعیت خلاص یا N قرار دهیم. همچنین هیچگاه جهت حرکت پرشتابتر قبل از ورود سلکتور دنده به حالت D گاز ندهید.
حالت خلاص Natural (N)
حالت خلاص در گیربکس های اتوماتیک با حرف N نمایش داده شده است. در این حالت هیچ یک از دندهها در گیر نبوده و خودور خلاص میباشد. بهتر است برای ورود به این حالت ابتدا خودور به صورت کامل متوقف شود. هیچگاه در هنگام حرکت در سراشیبیها برای کاهش مصرف سوخت سلکتور دنده را در این حالت قرار ندهید زیرا با این کار توان ترمز گیری کاهش و فرمان پذیری خودرو سخت میشود.
حالت دنده عقب Reverse (R)
برای حرکت خودر به سمت عقب باید سلکتور تعویض دنده را در حالت R قرار دهیم. برای تغییر جهت حرکت خودرو با انتخاب حالت R ، باید ابتدا خودرو متوقف شود سپس این کار را انجام دهیم.
حالت دستی در گیربکس اتوماتیک Manual
یک حالت تغییر دنده توسط راننده در گیربکس های اتومات در نظر گرفته شده. این حالت با علامت (-M+)یا با علامت + و – مشخص شده است. از این وضعیت زمانی استفاده میشود که راننده تصمیم دارد زمان تعویض دنده را خود تعیین نماید. زمان دیگر استفاده از این حالت حرکت در سربالایی یا سرازیری ها است. در برخی از خودروها این خالت و تغییرات را میتوان با شیفتر پست فرمان انجام داد.