اگر صاحب خودرویی باشید، حتماً مطالبی در مورد سرویس های دوره ای خودرو شنیدهاید. اما سرویسهای دورهای خودرو حقیقتاً به چه معناست و شامل چه مواردی میشود؟! بیشتر افراد صرفاً تنظیم موتور یا عوض کردن روغن را جزو سرویس های دوره ای خودرو خود میدانند، در حالیکه این مفهوم میتواند موارد بسیار بیشتر و حیاتیتری را در بر بگیرد. به همین خاطر در ادامه قصد داریم تا به بررسی تعریف سرویس های دوره ای خودرو پرداخته و سپس دیگر موارد مربوط به آن را مورد بررسی قرار دهیم. اگر شما نیز میخواهید بدانید منظور از سرویس های دوره ای خودرو دقیقاً چیست و چطور میتوان آن را انجام داد، با ما همراه شوید.
سرویس دوره ای خودرو چیست؟
سرویسهای دورهای خودرو «Periodic Maintenance» به فرآیندی اشاره دارد که در طی آن فرد مکانیک، تعمیرکار یا سرویسکار، بخشی از ماشین یا کل آن را مورد بررسی قرار میدهد. آنگاه مشکلات احتمالی ماشین، چه دارای علائم و چه بدون علائم باشند، شناسایی شده و مورد تعمیر قرار خواهند گرفت. البته باید به این نکته توجه داشت که سرویسهای دورهای خودروهای مختلف با هم تفاوت دارد. برای مثال، سرویسهای دورهای خودرو 206 ممکن است با سرویس های دوره ای خودرو سمند تفاوت داشته باشد. همچنین ممکن است چند نوع سرویس دورهای برای یک مدل خودرو وجود داشته باشد که هرچقدر سرویس کاملتر صورت بگیرد، هزینه و زمان بیشتری لازم دارد. در ادامه بیشتر به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
چرا سرویس دورهای خودرو اهمیت دارد؟
فرسودگی ماشینها امری اجتنابناپذیر است؛ درواقع وسایل نقلیه موتوری معمولاً قبل از اینکه بهصورت کامل از کار بیفتند، عمر طولانی دارند. اگرچه تجهیزاتی مانند خودرو برای دوام طولانی طراحی شدهاند، اما به مرور زمان، برخی از قطعات آنها به دلیل استفاده مداوم خراب میشوند و نیاز به تعویض دارند. در چرخه عمر این تجهیزات، زمان مناسب برای بررسی دورهای وضعیت آنها فقط برای به حداکثر رساندن استفاده از آنها وجود دارد. اگر نظم و انضباط را جهت نگهداری از خودروی خود در فواصل زمانی تعیین شده را جدی بگیرید، خودرویی خواهید داشت نه تنها برای مدت طولانی به شما خدمت میکند، بلکه با افزایش سن نیز نیاز به تعمیر کمتری خواهد داشت. چنین وسایل نقلیهای که به خوبی نگهداری میشوند، ارزش فروش مجدد خوبی در زمان فروش خواهند داشت.
البته اگر سرویس های دوره ای خودرو را جدی نگیریم، ممکن است خودرو سریعتر از آنچه فکر میکنید نیاز به تعمیرات اساسی پیدا کند یا کلاً در طول دوره استفاده به خوبی عمل نکند که بهطبع آن ضمن اینکه وسیلهای اذیتکننده است، ارزش آن در بازار نیز کاهش خواهد یافت!!
فواید و معایب سرویس های دوره ای خودرو
با توجه به آنچه تا به اینجا در مورد سرویس های دوره ای خودرو گفتیم، به مزایای این امر نیز اشاره کردیم. اما اگر در اینجا بخواهیم بزرگترین مزیت و محدودیت این موضوع را بررسی کنیم، باید بگوییم:
1) شاید صاحب یک خودرو دقیقاً نداند که چه زمانی باید روغن ماشین خود را تعویض کرده یا اصلاً نداند چرا باید کلیه قسمتهای مکانیکی خودرو در زمانهای خاص چک شود. ممکن است هزینههای اولیه سرویس خودرو زیاد به نظر برسد، اما این سرویسها هزینههای بلندمدت را کاهش میدهد. سرویس دورهای سبب میشود تا صاحب خودرو از سلامت وسیله نقلیه خود اطمینان داشته باشد و بهتر از آن استفاده کند.
2) اصلیترین مشکلی که در سرویس های دوره ای خودرو مطرحیت دارد، انجام فعالیتهای غیرضروری در فرآیند سرویس است. گفته میشود حدود 30٪ از کارهای پیشگیرانه برای سلامت خودروها بیش از نیاز واقعی آنها انجام میشود. این موضوع میتواند در فواصل دورهای نزدیک (برای مثال 4 بار در سال) سبب افزایش هزینهها سرویس شود.
میبینید که سرویس های دوره ای خودرو علیرغم مزیتهایی که دارد، میتواند محدودیت هم داشته باشد. اما اگر صاحب یک خودرو دورههای زمانی معقولی را برحسب نوع و مدل خودروی خود تعیین کند، هزینههای اضافی چندانی برای وی نخواهد داشت!!
چه زمانی باید سرویس های دوره ای خودرو انجام شود؟
بهترین منبع برای فهمیدن اینکه چه زمانی باید سرویس دورهای خودرو صورت بگیرد، توجه به دفترچه راهنمای خودرو است. معمولاً خودروها دارای راهنمای سرویس دورهای هستند که برحسب برند، نوع قطعات و ویژگیهایی که دارند، بهترین زمان برای سرویس دورهای آنها تعیین شده است. این زمان میتواند هر شش ماه یکبار، هر یکسال یکبار یا هر دو سال یکبار باشد. البته ممکن است در برخی از موارد، زمانهای متفاوتتری برای سرویس دورهای خودرو نیز دیده شود. اما اگر خودرو شما قدیمی است یا دفترچه راهنما ندارد، میتوانید یک بازهی زمانی معقول مانند هر سه یا شش ماه یکبار را برای سرویسهای دورهای خودرو خود در نظر بگیرید.
انواع سرویس های دوره ای خودرو
سرویس خودرو در همه مکانها به یک صورت نیست و انواع مختلفی را در بر میگیرد. از جمله انواع سرویسهایی که در نمایندگیها و تعمیرگاهها صورت میگیرد میتوان موارد زیر را بیان کرد:
1) سرویس تعویض روغن و فیلتر
این مورد یکی از اساسیترین و ارزانترین نوع سرویسها است که تعویض روغن موتور و فیلتر را شامل میشود. در این نوع سرویس به شما اطمینان داده میشود که موتور خودرو روغنکاری مناسبی دارد که عملکرد بهینه موتور خودرو را تضمین میکند. مشکل این سرویس این است که فقط روی موتور تمرکز دارند و به دیگر قسمتهای خودرو توجه چندانی نمیشود!
2) سرویس موقت
بازرسی چشمی حدود 35 قطعه اصلی را میتوان یک سرویس موقت محسوب کرد. نمونههایی از این موارد شامل « ABS، فاصله تسمه تایم، تسمه دینام، باتری، فرمان، سیستم تعلیق، لنتهای ترمز، مدار سوخت رسانی» و دیگر موارد از این دست هستند. در این سرویس باید تعویض روغن و فیلتر یا جایگزینی سایر مایعات خودرو نیز لحاظ شود. در بهترین حالت بهتر است که خودرو خود را هر شش ماه یکبار یا پس از طی هر 9000 یا 10000 کیلومتر برای سرویس موقت به یک تعمیرگاه معتبر ببرید. این نوع سرویس میتواند بسیاری از موارد حیاتی خودرو را بررسی کند و در صورت وجود مشکل، آن را برطرف کند!
3) سرویس کامل
سرویس کامل خودرو به نسبت سرویس موقت، بررسی 15 الی 30 قطعه بیشتر را شامل میشود که از جمله آنها میتوان «بررسی سیستم خنک کننده»، «عملکرد دریچه هوا»، «بررسی کامل گیربکس و موتور»، «بررسی وضعیت لاستیکها»، «بررسی یاتاقان چرخ ها»، «بررسی استارت خودرو» و … را نام برد. توصیه میشود هر 12 ماه یکبار یا پس از طی کردن هر 18000 کیلومتر، برای سرویس کامل خودرو به مراکز مربوطه مراجعه نمایید. هرچقدر سرویس موارد بیشتری را در بر بگیرد، هزینه سرویس هم بالاتر خواهد بود!
4) سرویس اصلی
سرویس اصلی نیز شبیه به سرویس کامل خودرو است و اگر سرویس کامل برای خودرو صورت گرفته باشد، از سرویس اصلی آن میتوان اجتناب کرد. اما اگر سرویس اصلی برای خودرو صورت بگیرد، علاوه بر مواردی که در سرویس کامل عنوان شد، موارد دیگری همچون تعویض شمع خودرو و سایر اجزای اتومبیل که در معرض استهلاک قرار دارند نیز به دیگر سرویسها اضافه خواهد شد!
5)سرویس تعیین شده از جانب تولید کننده
این نوع سرویس را میتوان کاملترین و گرانترین سرویس خودرو در نظر گرفت که در طی آن تمام موارد موجود در چک لیست دفترچه راهنمای خودروی شما، از موتور و سیستم انتقال نیرو گرفته تا سیستمهای الکتریکی، خنک کننده و حتی اگزوز را نیز شامل میشود. البته هر تعمیرگاهی این نوع سرویس را ارائه نمیکند، بلکه در اکثر موارد فقط نمایندگیهای مجاز خودرو چنین سرویسی را ارائه میکنند. البته برخی از تعمیرگاههای مستقل و غیر وابسته نیز میتوانند این سرویس را انجام دهند!
میبینید که سرویسها انواع مختلفی دارند. شما میتوانید سرویسهای فوق را در دورههای زمانی مناسب برای خودروی خود در نظر بگیرید.
چک لیست سرویس های دوره ای خودرو
اگر بخواهیم چک لیست کامل سرویس های دوره ای خودرو را بیان کنیم، بهطبع قسمتهای بسیار زیادی را شامل میشود که همه آنها به این صورت قابل طبقهبندی هستند:
1) چک لیست ایمنی خودرو
چک لیست ایمنی شامل بررسی موارد ایمنی خودروها است که مواردی همچون «میزان کشش و سگک کمربندهای ایمنی»، «کارکرد چراغهای خارجی خودرو»، «عملکرد ترمز دستی در شیب»، «سلامت شیشهها و آینهها»، «کارکرد و جنس برف پاکنکن»، «میزان سایش و فشار باد تایرها»، «اطمینان از سلامت بوق خودرو»، «اطمینان از کامل بودن وسایل زاپاس»، «اطمینان از عملکرد صحیح سنسورهای ایمنی خودرو» و دیگر موارد از این دست را شامل میشود.
2) چک لیست مایعات خودرو
مقدار و کیفیت مایعات داخل خودرو از اهمیت بالایی برخوردارند، چراکه نحوه عملکرد اجزای سخت خودرو به کیفیت و غلظت مناسب مایعات آن بستگی دارداین چک لیست شامل چک کردن مواردی همچون «روغن موتور»، «آب یا مایع خنک کننده داخل رادیاتور»، «روغن ترمز»، «روغن کلاچ در خودروهای غیراتومات»، «واسکازین یا روغن گیربکس»، «مایع تمیزکننده شیشه جلو»، «روغن هیدرولیک»، «روغن دیفرانسیل» و دیگر مایعات داخل خودرو را شامل میشود
3) چک لیست لاستیکها
لاستیکها هم که از اجزای اصلی حرکت کردن خودروها هستند در هر سرویس حتماً باید بررسی شوند و این بررسی مواردی همچون «میزان فشار لاستیکها»، «میزان سایش و خوردگی لاستیکها»، «جک، زاپاس و ابزارهای جانبی» و دیگر موارد مربوط به بررسی لاستیکها را شامل میشود.
4) چک لیست چراغها
با توجه به اینکه رانندگی شب و روز نمیشناسد، بنابراین باید چراغ خودروها همیشه سالم باشد. از این رو در سرویسهای دورهای خودروها باید سلامت چراغها (تنظیم چراغ جلو با دستگاه) نیز چک شود که مواردی همچون «چراغهای جلو»، «نشانگرها و چراغهای خطر»، «چراغ ترمز»، «چراغهای معکوس»، «چراغهای پارک و مهشکن» و دیگر چراغهای خودرو را در بر میگیرد.
5) چک لیست سایر گزینههای حیاتی
بهطبع یک سرویس کامل باید موارد بیشتری را در بر بگیرد. چراکه اجزای حیاتی بسیاری در درون خودروها وجود دارد که وجود اختلال در هریک از آنها میتواند برای صاحب خودرو مشکلساز شود. از جمله این موارد که باید در سرویسهای دورهای لحاظ شوند میتوان «بررسی نشتی و ترک خوردگی شیلنگهای رادیاتور»، «تمیز بودن فیلتر هوا موتور»، «بررسی میزان سلامت باتری و طول عمر باتری»، «بررسی تمامی تسمههای خودرو مانند تسمه دینام، تسمه تایم و … که شل، سفت یا دچار پارگی نباشند»، «بررسی سروصدای نامتعارف از داخل موتور خودرو»، «تنظیم فرمان»، «بررسی گیربکس» و دیگر موارد از این دست را نام برد.
میبینید که یک سرویس کامل خودرو، بررسیهای بسیاری را در بر میگیرد. اما در سرویس های دوره ای خودرو به صورت موقت، تمام این گزینهها نیاز به بررسی ندارند. بلکه فقط گزینههای بسیار حیاتی مانند تنظیم لاستیک، تنظیم فرمان، روغن موتور، روغن ترمز و چند مورد اساسی دیگر بررسی میشوند.
سرویس خودرو چقدر طول میکشد؟
سرویسهای ساده خودرو مثل تعویض روغن و فیلتر میتوانند در عرض 10 الی 15 دقیقه انجام شوند. سرویسهای موقت نیز میتوانند یکی یا دو ساعت زمان ببرند. اما سرویسهای کامل ممکن است به چندین ساعت زمان نیاز داشته باشند.
هزینه سرویس های دوره ای خودرو چقدر است؟
نمیتوان یک هزینه مشخص را برای سرویس دورهای خودروها در نظر گرفت. چراکه قیمت سرویس در هر تعمیرگاه ممکن است با قیمت تعمیرگاه دیگر تفاوت داشته باشند. همچنین نرخهای تعمیر و بررسی در یک شهر نیز ممکن است با شهر دیگر تفاوت داشته باشد. بهرحال هرچقدر سرویس سادهتر باشد، قیمت آن پایینتر و هرچقدر سرویس کاملتر باشد، قیمت آن نیز بالاتر خواهد بود. شما میتوانید سرویس خودروی خود را در یک تعمیرگاه حرفهای و منصف انجام دهید. البته هرگز به دنبال ارزانترین تعمیرگاه برای سرویس نباشید، بلکه سعی کنید بیشتر به کیفیت خدمات تعمیرگاه تمرکز کنید!
نتیجهگیری
چقدر خوب است که قبل از اینکه وسیله نقلیه ما دچار مشکل جدی شود یا ما را در راه بگذارد، برای سرویس آن اقدام کنیم تا اگر مشکلی در آستانه ایجاد شدن است، به سرعت رفع شود. هرکسی که خواهان تجربه رانندگی لذتبخش است و میخواهد کمترین مشکل را در عملکرد خودروی خود ببیند، باید سرویس های دوره ای خودرو را جدی بگیرد و برای آن اقدام کند. ماشینی که همیشه زیر پای ماست، ارزشش را دارد تا حداقل سالانه یک یا دو بار، چند ساعت از وقت و هزینه خود را به آن اختصاص دهیم تا بهتر و بیشتر بتوانیم از آن استفاده کنیم. اگر این سرویس انجام نشود، بروز هرگونه مشکل جدی برای خودرو و ایجاد هزینههای گزاف تعمیرات آن وجود دارد پس بهتر است از انجام سرویس های دوره ای خودرو غافل نشویم.